Güç Aktarma Organları Nelerdir ve Ne İşe Yararlar?

Güç aktarma organları, genelde hepimizin ancak herhangi birinde sorun olması halinde duyduğumuz, dikkat ettiğimiz parçalar. Ancak, sürücüler olarak birçoğumuz bu parçaların ne olduğu, hangi sırayla çalıştığı ve ne işe yaradığını bilmiyoruz. Bu nedenle, araba.com olarak “Güç aktarma organları nelerdir?” sorusunu ve her sürücünün bilmesi gereken basit parça görevlerini sizler için derledik. Hazırsanız, başlayalım!

Güç Aktarma Organları Nelerdir?

Arabalarda güç aktarma organları dendiğinde kast edilen esasında aracın marş almasından tekerlerin döndüğü ana kadar, güç aktarımını ve güç-hareket dönüşümünü sağlayan parçalardır. Toplam 6 adet olan güç aktarma organları sayesinde hem aracın marş alması ve çalışması sağlanır hem de motorda üretilen hareket kuvvetinin katlanarak ve vitese göre ayarlanarak tekerlere iletilmesi. Dilerseniz önce güç aktarma organlarının neler olduğuna ve görevlerine, sonra da bu görevlerin yerine getirilmesinde her bir parçanın oynadığı role göz atalım!

Güç Aktarma Organları Ne İşe Yarar?

Güç aktarma organları, aracın motorundan gelen gücü tekerleklere iletmek için kullanılan bileşenlerdir. Bu organlar arasında şanzıman, diferansiyel, akslar, mil ve dişliler yer alır. Bu organlar arasındaki kombinasyon, aracın performansı, hızı ve çekiş gücü gibi özelliklerini belirler.

Örneğin, şanzıman, aracın motorundan gelen gücü tekerleklere iletmek için değiştirilebilir bir dişli oranı sağlar. Bu, aracın hızlanma ve maksimum hız gibi özelliklerini belirleyebilir. Diferansiyel ise, aracın tekerlekleri arasındaki hız farklarını dengeleyerek virajlarda daha iyi bir performans sağlar. Akslar, tekerleklerin aracın gövdesine bağlandığı bileşenlerdir ve tekerleklerin dönmesini sağlar.

Tüm bu organların bir arada çalışması, aracın güç aktarma sistemi olarak adlandırılan bileşeni oluşturur. Bu sistem, aracın performansını, yakıt tüketimini ve sürüş deneyimini belirleyen önemli bir faktördür.

6 güç aktarma organı:

• Volant

• Debriyaj

• Şanzıman (tork konventörü)

• Diferansiyel

• Akslar

• Tekerlekler

Volant Nedir?

Volant, araçların direksiyonuna takılan bir yardımcı cihazdır. Direksiyonun merkez noktasına takılan volantlar, direksiyonun tutuşunu ve kontrolünü kolaylaştırmak için tasarlanmıştır.

Volantlar, farklı malzemelerden üretilirler, ancak genellikle yumuşak kauçuk veya deri malzemeler kullanılır. Bu malzemeler, kullanıcının direksiyonu daha iyi tutabilmesini sağlar ve el kaymasını önler.

Bazı volant modelleri, araçta bulunan diğer özelliklere de erişim sağlamak için düğmeler, ses kontrolleri ve diğer düzenekler ile donatılmış olabilir.

Volantlar, araçlarda güvenliği artırmak ve sürüş konforunu iyileştirmek için kullanılan yaygın bir aksesuardır.  

Volant Ne İşe Yarar?

Volant, araç direksiyonuna takılan bir yardımcı cihazdır ve aracın yönlendirilmesine yardımcı olur. Direksiyonu daha iyi tutmayı sağlar ve sürücünün direksiyonu kontrol etmesini kolaylaştırır. Ayrıca volantlar, araçta bulunan diğer özelliklere erişim sağlamak için düğmeler, ses kontrolleri ve diğer düzeneklerle donatılmış olabilirler. Bu sayede sürücüler, direksiyonu elleriyle bırakmadan araçta bulunan diğer özelliklere kolayca erişebilirler. Volantlar, araçlarda güvenliği artırmak ve sürüş konforunu iyileştirmek için yaygın olarak kullanılan bir aksesuardır.  

Debriyaj Nedir?

Debriyaj, bir aracın motor gücünü aktarma organı olan şanzıman ve tekerlekler arasında geçiş yapmak için kullanılan bir bileşendir. Debriyaj, aracın motorunun gücünü tekerleklere aktarmak için kullanılan vites kutusunun dişli çarkları ile bağlantılıdır. Sürücü debriyaj pedalına basarak debriyajın balatasını ayırır ve motor ile şanzıman arasındaki bağlantıyı keser. Bu sayede sürücü, vites değiştirme yapabilir veya aracı durdurabilir. Debriyaj, aracın hareket halindeyken yavaşlamasını veya durmasını sağlamak için de kullanılabilir. 

Debriyaj Ne İşe Yarar?

Debriyaj, aracın motor gücünün tekerleklere aktarılmasını kontrol eden bir bileşendir. Debriyaj, şanzıman ve motor arasında yer alır ve araç hareket halindeyken sürücünün vites değiştirme yapabilmesine veya aracı durdurabilmesine yardımcı olur.

Debriyaj pedalına basıldığında, debriyaj balatası motor ile şanzıman arasındaki bağlantıyı keser ve araç hareketsiz hale gelir. Bu sayede sürücü, vites değiştirme yapabilir veya aracı durdurabilir. Debriyaj pedalı bırakıldığında ise debriyaj balatası tekrar motor ile şanzıman arasındaki bağlantıyı sağlar ve araç hareket etmeye devam eder.

Debriyaj ayrıca, aracın hareket halindeyken yavaşlamasını veya durmasını sağlamak için de kullanılabilir. Sürücü, debriyaj pedalına hafifçe basarak aracın yavaşlamasını veya durmasını sağlayabilir. Debriyajın doğru kullanımı, aracın daha düzgün bir şekilde hareket etmesini ve motorun daha az yorulmasını sağlar.  

Şanzıman (Tork konventörü) Nedir?

Şanzıman, aracın motorundan gelen gücü tekerleklere aktarmak için kullanılan bir mekanizmadır. Şanzıman, motorun gücünü tekerleklere uygun bir şekilde aktarmak için devir ve tork ayarı yapar.

Tork konvertörü, şanzımanın içinde yer alan bir bileşendir. Tork konvertörü, aracın hareket edebilmesi için motor gücünü şanzımana aktarır. Tork konvertörü, bir pompa, bir türbin ve bir stator ile çalışır. Motorun dönüşü, tork konvertöründeki pompayı hareket ettirir. Bu hareket, şanzımana hidrolik bir basınç yaratır. Bu basınç, şanzımanın dişlilerini hareket ettirerek aracın tekerleklerine güç aktarır.

Tork konvertörü, aracın dururken hareket etmesini sağlayan bir bileşendir. Aracın hareket etmesi için önce motorun çalışması gereklidir. Ancak motorun sürekli olarak çalışması yakıt tüketimini arttıracağından, araç dururken motorun çalışmaması gereklidir. Tork konvertörü, aracın dururken hareket etmesini sağlayarak motorun çalışmasını gereksiz hale getirir.

Tork konvertörü ayrıca, aracın yavaşlaması veya durması için de kullanılır. Sürücü fren pedalına bastığında, tork konvertörü aracın yavaşlamasını sağlar ve aracın durması için kullanılan park freni gibi diğer mekanizmaların etkisini arttırır. 

Şanzıman (Tork konventörü) Ne İşe Yarar?

Şanzıman, aracın motor gücünü tekerleklere iletmek ve sürücünün aracı kontrol etmesini sağlamak için tasarlanmış karmaşık bir sistemdir. Şanzımanın temel işlevi, motorun ürettiği torku tekerleklere aktarmaktır. Şanzıman, bu işlevi yerine getirmek için dişliler, şaftlar, yataklar, keçeler ve diğer parçalardan oluşan bir dizi mekanizmayı kullanır.

Bununla birlikte, bazı araçlar tork konvertörü adı verilen bir bileşenle donatılmıştır. Tork konvertörü, aracın hareket halindeyken şanzımanı değiştirmesine izin veren bir hidrolik sistemdir. Tork konvertörü, motorun dönüş hareketini hidrolik basınç yoluyla diğer şanzıman parçalarına ileterek tekerleklere güç sağlar. Bu sayede sürücü, aracın hızını artırmak veya azaltmak için şanzımanı değiştirdiğinde, araçtaki değişimleri hissetmez ve daha pürüzsüz bir sürüş deneyimi elde eder.  

Diferansiyel Nedir?

Diferansiyel, araçların gücünü tekerleklerine iletmek için tasarlanmış bir mekanizmadır. Araçların gücü motor tarafından sağlanır ve şanzıman aracılığıyla diferansiyele iletilir. Diferansiyel, motorun çıkış torkunu iki tekerlek arasında eşit olarak dağıtmak için tasarlanmıştır.

Araç virajlarda dönüş yaparken, tekerlekler farklı mesafeler kat ederler. Bu nedenle, aracın iç tekerleği daha kısa mesafe kat ederken, dış tekerleği daha uzun mesafe kat eder. Diferansiyel, bu farklılıkları dengeler ve iki tekerlek arasındaki hız farkını minimize eder.

Diferansiyel ayrıca, arazi şartlarında da önemli bir rol oynar. Tekerleklerin farklı yüzeylerde kaydığı durumlarda, diferansiyel, tekerlekler arasındaki hız farkını telafi ederek aracın kaymasını önler ve daha iyi çekiş sağlar.

Diferansiyel Ne İşe Yarar?

Diferansiyel, aracın tekerleklerinin farklı hızlarda dönmesine izin veren bir mekanizmadır. Araç dönüş yaptığında, tekerleklerin farklı mesafeleri izlemesi nedeniyle bir tekerlek diğerinden daha hızlı dönebilir. Diferansiyel, gücü her tekerleğe eşit olarak dağıtmak için bu farklı dönüş hızlarını dengeleyerek, aracın daha kontrollü bir şekilde dönmesini sağlar. Aynı zamanda, aracın hareket halindeyken düzgün ve sabit bir şekilde ilerlemesine yardımcı olur.

Akslar Nedir?

Akslar, aracın tekerleklerinin dönmesini sağlayan ve motor gücünü tekerleklere ileten metal çubuklardır. Arka aks ve ön aks olmak üzere iki farklı türü vardır. Ön aks, motor ve şanzımanın altında yer alır ve önden çekişli araçlarda ön tekerlekleri kontrol eder. Arka aks ise aracın arka kısmında yer alır ve arka tekerlekleri kontrol eder. Bazı araçlarda dört tekerlekten de güç alabilen dört tekerlekten çekiş sistemleri de kullanılmaktadır. Akslar, tekerleklerin yoldaki çukurlar, tümsekler ve diğer engellerle başa çıkmasına yardımcı olur ve sürüş sırasında aracın denge ve kontrolünü sağlar.  

Akslar Ne İşe Yarar?

Akslar, motorun gücünü tekerleklere ileten parçalardır. Akslar, dönme hareketini iletmek için tasarlanmış dişlilerin birleştirilmesiyle oluşur. Genellikle bir aracın ön kısmında, arka kısmında veya her iki tarafında yer alırlar. Motorun dönme hareketi, şanzıman ve diferansiyel aracılığıyla akslara iletilir. Akslar, tekerleklere dönme hareketi vererek aracın ilerlemesini sağlar. Ayrıca, yüksek tork gerektiren işlerde de kullanılırlar, örneğin, off-road araçlarında ve kamyonlarda.

Tekerlekler

Güç aktarım organları arasında gücün son iletildiği nokta tabii ki tekerleklerdir; tekerlerin bu kuvveti yola aktarması ise aracın hareket etmesini sağlar. Ancak unutulmamalıdır ki tekerlerin dönebilmesi için güç aktarma organlarının ilki olan volantın marş motoru dişlisinden dönme kuvvetini alması, aradaki elemanların ise bu gücü arttırarak tekerlere iletmesi gerekir. Motordan gelen gücün doğrudan tekerlere aktarıldığı bir senaryo maalesef mümkün değildir.

Güç Aktarma Organları Nasıl Çalışır? 

Güç aktarma organları, aracın motorundan üretilen gücü tekerleklere iletmek için kullanılır. Bu organlar, şanzıman, diferansiyel, akslar, volant ve debriyaj gibi bileşenleri içerir.

Motorun ürettiği güç, şanzıman aracılığıyla tekerleklere aktarılır. Şanzıman, motor devirlerini ve aracın hızını dengeler. Daha sonra güç, diferansiyel adı verilen bir bileşene gönderilir. Diferansiyel, aracın tekerlekleri arasındaki hız farklarını dengeleyerek tekerleklerin aynı hızda dönmelerini sağlar.

Akslar, gücü tekerleklere iletmek için diferansiyel ve tekerlekler arasında yer alır. Tekerleklerin dönmesini sağlayan akslar, diferansiyelin çıkışına bağlanır ve tekerleklerin dönmesini sağlar.

Volant, aracın hareketini kontrol etmek için kullanılan bir bileşendir. Sürücü, direksiyonu kullanarak volantı çevirir ve tekerleklerin yönünü değiştirir.

Debriyaj ise, motoru şanzıman ile bağlantıdan çıkarmak için kullanılır. Sürücü, debriyaj pedalına basarak motorun gücünü geçici olarak keser ve aracın vites değiştirme işlemi için duraklatır. Daha sonra sürücü, debriyaj pedalını bırakarak motorun gücünü tekrar tekerleklere iletmeye devam eder.

Tüm bu güç aktarma organları birlikte çalışarak aracın hareketini sağlar ve sürüş güvenliği için önemlidir.

Güç aktarma organlarının sırasıyla yerine getirdiği bu görevler sayesinde, motordan çıkan 200 nm tork, yola 2400 nm olarak yansıtılabilir. Eğer motorla tekerler arasında güç aktarma organları olmasaydı; öncelikle araç marş alamazdı, alternatif bir yolla bu sağlanabilse bile aracın torku ayarlanamazdı. Yani araçlarımızı kontrolsüz bir hızla kullanmamız gerekirdi, bir yokuşu aracın çıkıp çıkamayacağı şans faktörüne kalırdı (yol durumu, aracın o anki ağırlığı vb. değişkenler nedeniyle), hatta arabalarımız rölantide dahi ortalama 115 km/h hızla gidiyor olurdu.

Otomatik Araçlarda Güç Aktarma Organları Neler?

Otomatik araçlarda güç aktarma organları şunlardır:

1. Şanzıman: Otomatik araçlarda şanzıman, vites değiştirme işlemini yapar. Bu tür araçlarda manuel şanzımana kıyasla daha fazla bileşene sahip olabilirler.

2. Tork konvertörü: Tork konvertörü, motorun torkunu şanzımana ileten hidrolik bir bileşendir. Bu bileşen, motorun çalışırken yavaşlamasına izin verirken, aracın hareket etmesini sağlar.

3. Şanzıman yağı: Otomatik araçların şanzıman yağı, şanzımanın içindeki parçaların sürtünmesini azaltır ve sıcaklık kontrolü sağlar. Bu da şanzımanın daha uzun süre dayanmasına yardımcı olur.

4. Debriyaj: Otomatik araçlarda, debriyaj yerine tork konvertörü kullanılır. Bu nedenle, debriyaj pedalı yerine fren ve gaz pedalı vardır.

5. Diferansiyel: Otomatik araçların aksları, bir diferansiyel vasıtasıyla kontrol edilir. Bu bileşen, aracın tekerleklerinin farklı hızlarda dönmesine izin verir ve aracın daha iyi manevra kabiliyeti kazanmasını sağlar.

Anahtar Kelimeler: